بررسی علایم و عوارض حاصل از طرح دعوای قصور پزشکی علیه جراحان در مراجع قانونی

هدف: به دنبال اقامه دعوی قصور پزشکی علیه پزشکان در محاکم مجموعه‌ای از علایم جسمی و روانی در فرد ظاهر می‌شود که medical malpractice stress syndrome (سندرم اثرات قصور پزشکی) نامیده می شود. این مطالعه به منظور بررسی واکنش حاصل از ادعای قصور پزشکی بر سلامت جراح، اطرافیان و جامعه انجام شد. روش بررسی: مطالعه به صورت توصیفی بین خرداد تا آبان 1385 انجام شد. در طی شش ماه به پزشکانی که به دلیل رسیدگی به ادعای قصور پزشکی خود به دبیرخانه کمیسیون‌های تخصصی پزشکی قانونی یا سازمان نظام پزشکی استان تهران مراجعه می نمودند با هماهنگی این مراجع پرسشنامه‌ای داده شد. در این مطالعه سن، جنس، نوع تخصص، موضوع اتهام وارده، بروز یا تشدید علایم مربوط به بیماری‌ها یا اختلالات جسمی، روانی، اجتماعی که در فاصله زمانی اطلاع پزشک از شکایت علیه خود در مراجع تا زمان تکمیل پرسشنامه ایجاد شده بود به صورت خود اظهاری بیان می‌گردید. نتایج: از 175 جراحی که پرسشنامه را تکمیل نمودند 81% مذکر و 19% مونث بودند، میانگین سنی 5/48 سال بود. میانگین فاصله زمانی تشکیل پرونده تا تکمیل پرسشنامه 5/4ماه بود. بیشترین موضوع اتهام وارده منجر به فوت و نقص عضو بود. 94% موارد در اولین اطلاع به نوعی واکنش‌های هیجانی را تجربه کرده بودند. علایم مربوط به بیماریهای جسمی در 69% موارد، بیماری‌های روانی77% و اختلالات شغلی اجتماعی (خانوادگی) در 84% موارد بیان شده بود. در زنان ترس از دست دادن شغل و اعتماد عمومی و تشدید بروز علایم بیماری زمینه ای بیشتر از مردان بود. در بین کسانی که تپش قلب و اضطراب را بیان داشته بودند (53% موارد) بطور معنی‌داری اختلال خواب، خستگی، بیحالی، اختلال تمرکز در فعالیت‌ها، تمایل به تغییر شغل یا محدود نمودن آن، عدم اعتماد به بیمار و اطرافیان بیشتر از سایرین مشاهده گردید در مجموع بیش از 97% موارد به نوعی یکی از علایم این سندرم را بیان کرده بودند. بحث: نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر آن است که عوارض حاصل از ادعای قصور پزشکی گسترده و در خور توجه است و به علت آن که توام با تهدید سلامت فردی و حرفه‌ای پزشک و خانواده وی می‌باشد، می تواند عملکرد شغلی و سلامت جامعه را تحت تاثیر قرار دهد.